Waarom we tegen onszelf praten
Bijna iedereen doet het: zachtjes mompelen tijdens het koken, hardop zeggen wat je niet moet vergeten of een kleine peptalk in de spiegel. Toch vragen veel mensen zich af of dit wel normaal is. Het korte antwoord is ja. Tegen jezelf praten is een heel gewone en vaak zelfs nuttige gewoonte.
Ons brein is de hele dag bezig met informatie verwerken. Door gedachten om te zetten in woorden, maak je ze overzichtelijker. Je geeft je hoofd als het ware structuur. Dat kan helpen om beter te plannen, minder te vergeten en rustiger te blijven in spannende situaties.
De verschillende soorten zelfgesprekken
Hardop denken
De bekendste vorm van zelfgesprek is hardop denken. Je hoort jezelf dan dingen zeggen als: “Sleutels, telefoon, portemonnee” of “Eerst de was, dan de afwas”. Dit lijkt misschien wat gek, maar het helpt je brein om taken stap voor stap af te handelen. Kinderen doen dit heel vaak en bij hen zien we duidelijk dat het helpt bij leren en concentreren.
Een peptalk aan jezelf
Een andere vorm is de peptalk. Denk aan zinnen als: “Je kunt dit”, “Rustig blijven” of “Het komt goed”. Zulke woorden kunnen je zelfvertrouwen tijdelijk een duwtje geven. Door het hardop te zeggen, voelt het vaak echter dan wanneer het alleen een gedachte blijft. Sporters gebruiken dit trucje regelmatig voor een wedstrijd, maar in het dagelijkse leven kan het net zo goed werken.
Kritische of negatieve zelfpraat
Niet alle zelfgesprekken zijn positief. Soms betrap je jezelf op zinnen als: “Wat ben ik dom” of “Dit lukt me nooit”. Ook dit is normaal, maar het kan je stemming en zelfbeeld aantasten als het te vaak gebeurt. Het is daarom goed om je bewust te zijn van dit soort gedachten en te kijken of je ze kunt ombuigen naar mildere woorden.
Is praten met jezelf gezond
In de meeste gevallen is zelfpraat juist gezond. Het helpt je om emoties te verwerken, beslissingen te nemen en jezelf te motiveren. Mensen die bewust en vriendelijk tegen zichzelf praten, ervaren vaak minder stress en voelen zich zekerder in sociale situaties. Zelfgesprekken kunnen ook helpen bij het oefenen van moeilijke gesprekken, bijvoorbeeld een sollicitatie of een belangrijk gesprek met je leidinggevende.
Toch zijn er situaties waarin extra opletten verstandig is. Als je bijvoorbeeld stemmen hoort die losstaan van je eigen gedachten, of als je zelfgesprekken heel negatief en dwingend worden, kan het zinvol zijn om met een professional te praten. Het verschil is dat gewone zelfpraat voelt alsof jij zelf aan het woord bent, terwijl stemmen van buitenaf anders en vreemd kunnen aanvoelen.
Zo maak je je zelfgesprekken helpend
Als je eenmaal weet dat praten met jezelf normaal is, kun je het doelgericht gebruiken. Probeer je woorden simpel en duidelijk te houden. Zeg bijvoorbeeld: “Eén ding tegelijk” als je je gestrest voelt, of “Ik mag fouten maken” wanneer je bang bent om te falen. Merkt je dat je vaak streng bent voor jezelf, vervang dan zinnen als “Ik kan dit niet” door “Ik ben nog aan het leren”.
Door op deze manier bewust met je eigen woorden om te gaan, wordt praten met jezelf een praktisch hulpmiddel in het dagelijks leven. Het is geen teken dat er iets mis is met je, maar juist een slimme manier om orde te scheppen in de drukte van alledag.
