Wat is gapen precies?
Gapen is een reflex waarbij je diep inademt met een open mond, vaak gevolgd door uitademen. Meestal doen we dit onbewust wanneer we moe zijn, ons vervelen of zelfs wanneer we iemand anders zien gapen. Het is een van de meest herkenbare en universele gedragingen bij mensen en sommige dieren.
Waarom gapen we?
Er zijn verschillende theorieën over waarom we gapen. Een veelgenoemde verklaring is dat gapen helpt om de hersenen af te koelen. Wanneer je moe of slaperig bent, wordt je hersenactiviteit trager en stijgt de temperatuur in je hersenen. Door te gapen zou je koelere lucht binnenhalen, wat helpt om je hersentemperatuur weer in balans te brengen. Een andere theorie is dat het een manier is om alertheid te verhogen als je slaperig wordt.
Waarom is gapen aanstekelijk?
De aanstekelijkheid van gapen is misschien wel het meest fascinerende aspect van dit fenomeen. Onderzoek toont aan dat zo’n 60 tot 70 procent van de mensen gaapt als ze iemand anders zien gapen, zelfs als dat op een scherm is. Dit gebeurt zelfs alleen al bij het lezen over gapen.
Empathie en spiegelneuronen
Eén van de meest geaccepteerde verklaringen is dat aanstekelijk gapen voortkomt uit empathie en sociale verbondenheid. Bij mensen die gevoelig zijn voor andermans gedrag, worden zogenaamde spiegelneuronen geactiveerd in het brein. Deze neuronen zorgen ervoor dat je gedrag van anderen imiteert, zoals lachen of geeuwen. Mensen met hogere niveaus van empathie zijn dan ook gevoeliger voor aanstekelijk gapen.
Bij wie komt aanstekelijk gapen minder voor?
Interessant is dat mensen met bepaalde stoornissen, zoals autisme of schizofrenie, vaak minder reageren op andermans gapen. Dit versterkt het idee dat empathie een rol speelt bij dit fenomeen. Kinderen beginnen meestal pas vanaf hun vierde levensjaar aanstekelijk te gapen, wat verband houdt met hun ontwikkelende sociale vaardigheden.
Kun je gapen onderdrukken?
Hoewel gapen deels een reactie is van het lichaam, kun je het soms onderdrukken door je aandacht ergens anders op te richten of je lippen stijf op elkaar te houden. Toch lukt dit vaak maar tijdelijk. De meeste mensen geven uiteindelijk toe aan de reflex, zeker als ze andere mensen zien gapen.
Tot slot
Gapen is dus meer dan alleen een teken van vermoeidheid. Het heeft een interessante sociale component die ons iets vertelt over de manier waarop we op elkaar reageren. De volgende keer dat je iemand ziet gapen en je zelf ook begint, weet je dat het niet zomaar toeval is, maar waarschijnlijk een teken van empathie en verbondenheid.
